روش مرور محفوظات
یکی از مسایل مهم ٰ پیرامون حفظ قرآن صیانت و نگهداری از محفوظات و شیوه های صحیح آن است.
اصول کارآمدی و اثر بخشی رورها
یکم: ذکر نیت به قصد قربتا الی الله و تقدیم ثواب حفظ به معصومان و اولیاء خدا
دوم: رعایت آداب تلاوت
سوم: نظم و استمرار
چهارم: مرور از حفظ
(برای رسیدن به تسلط تلاوت از حفظ باید از همان آغاز که آیات زیادی از بر نشده اید ٰ مرورها را فقط با اتکا برحافظه انجام دهید . حتی در صورتیکه در درستی آیه ای تردید نمودید ٰ ابتدای آن رار در برگه ای یادداشت کنید و تا پایان مرور مصحف را نگشایید.)
پنجم: تلاوت محفوظات از روی مصحف
(هرچند تکرار اصلی محفوظات بایستی از حفظ صورت گیرد ولی برای تقویت نقش حافظه دیداری لازم است ٰ حافظ هر از چند گاهی به خطوط و آیات قرآن نظر بیافکند)
ششم: توجه به معانی آیات حین مرور
هفتم: توجه به نام سوره حین مرور
هشتم : توجه به شماره آیات حین مرور
نهم : مدیریت رفع خطاها
(بعد از هر بار مرور ٰ حافظ باید موارد اشتباه خود را ثبت کرده و در آن تامل نماید. به عنوان مثال می توانید هنگامی که به کمک دوستتان محفوظات را مرور می کنید از او بخواهید اشتباهات شما راربا مداد در قرآن مخصوصتان علامت بزند. قبل از شروع هر بار مرور دوباره ابتدا به مواردی را که در دوره ی قبل علامت گذاری کرده اید توجه و چند دقیقه تمرین کنید. در هر بار مرور می توانید اشتباهاتی که بر طرف شده را با مداد پاک کن پاک نموده و اشتباهاتی که هنوز تکرار مشود را با خط دیگری زیر آن تاکید نمایید)
دهم :اولویت بندی محفوظات در مرور
(روشن است ضرورت ندارد ٰ همه ی صفحات به یک اندازه مرور شود بلکه صحیح آن است که صفحات دشوارتر که نیازمند به دقت بیشری است ٰ در فاصله های کوتاه تری تکرار و مرور شود. بدین منظور میتوان محفوظات را بر اساس میزان تسلط به 4 بخش خیلی آسان(با حداکثر 1 خطا در یک صفحه) ٰ آسان (2 تا 4 خطا) ٰ معمولی(5 تا 8 خطا) ٰ سخت (بیش از 8 خطا) تقسیم نمود. حال با برنامه ریزی صحیح ٰ در مرور بار اول همه ی محفوظات مرور می شود . در مرور بار دوم بخشهای آسان ٰ معمولی و سخت مرور می شوند . در مرور بار سوم ٰ بخشهای معمولی و سخت و نهایتا در مرور بار چهارم فقط صفحات سخت مرور میشوند. لازم به ذکر است مدت زمان مرور محفوظات در هر دور نباید بیشتر از 10 روز بشود. دیگر اینکه پس از اتمام مراحل ذکر شده دوباره محفوظات بر اساس میزان تسلط تقسیم بندی شده و مراحل بالا را با تقسیم بندی جدید تکرار می نمایید )
یازدهم: کنترل خیال هنگام مرور
(می توان برای این منظور با قرار دادن یک برگه ی کاغذ کنار خود ٰ هر فکر مزاحمی را در آن یادداشت کنید و به خود وعده بدهید در اولین فرصت به بررسی آن خواهم پرداخت.)
دوازدهم: مرور با پرده صوتی پایین
سیزدهم: تجسم تصویر آیات
چهاردهم : تمرکز هنگام مرور
(از مرور کردن در وقت خستگی اجتناب کنید و سعی کنید هنگام نشاط و شادابی جسمی و روحی محفوظات خود را مرور کنید.)
پانزدهم: مرور با محوریت سوره
شانزدهم: استراحت ذهنی
هفدهم: بهره بردن از مرور آهنگین و ساده
(گاهی انسان قصد دارد محفوظات خود را به صورت آهنگین (تکیه به الحان و نغمات)تلاوت کند و گاه برای استناد به آیه ای در مقام وعظ و خطابه و یا برای استدلال به آیه ای در مقام بحث و مناظره آیه ای را از حفظ بخواند لذا لازم است به هنگام مرور از هر دو شیوه بهره برد.)
هجدهم: سرعت تلاوت هنگام مرور
(برای مدیریت زمان با سرعت بالا (روش تحدیر) مرور شود و هر از چند گاهی به منظور حفظ توانمندی به تلاوت آهنگین با برنامه ریزی صحیح و منظم همه محفوظات به روش ترتیل(مسابقه ای) خوانده شود)
گونه های مرور محفوظات
یکم:مباحثه
(بهترین روش برای مرور محفوظات ٰ روش مباحثه و تکرار آیات به کمک یک حافظ دیگر به این صورت که دو حافظ ٰ آیات را برای یکدیگر تلاوت کنند.)
دوم:مرور انفرادی (به صورت تلاوت آیات)
سوم:گوش دادن به تلاوت استادان بر جسته
چهارم : مرور ذهنی(گذراندن آیات در ذهن بدون تلاوت آیات)
پنجم: چشم خوانی(نگاه با دقت به خط قرآن بدون تلاوت با سرعت زیاد . مفید برای تقویت حافظه ی بصری و تثبیت موقعیت آیه در ذهن)
ششم : کتابت (نوشتن آیات از حفظ به همراه علامت گذاری اعراب )
مقدار مرور آیات
مقدار مرور ٰ بستگی به عوامل مختلفی از جمله قدرت حافظه و نیز سرعت حفظ دارد.
حافظ باید برای مرور 3 برنامه داشته باشد.
الف) مرور آیات حفظ شده در 24 ساعت گذشته بصورت ویژه
ب) در سخنان پیشین گفته شد افراد خوش حافظه موظفند هر روز 10 درس آخر حفظ خود (محفوظات جدید در 10 روز گذشته) را تکرار و یادآوری کنند.
ج) محفوظات گذشته
مقدار مرور پیشنهادی ما برای افرادی که با سرعتهای متفاوتی حفظ را دنبال می کنند ٰ به شرط اینکه 10 الی 20 درس آخر را هرروز مرور کنند به شرح ذیل می باشد:
میزان مرور در طرح 5 و 6 ساله (حفظ روزانه 5 سطر)
حافظان 1 تا 10 جزء : حداقل روزانه نیم جزء
حافظان 11 تا 20 جزء : حداقل روزانه یک جزء
حافظان 20 تا 30جزء : حداقل روزانه یک ونیم جزء
میزان مرور در طرح3 و 4 ساله (حفظ روزانه نیم صفحه تا 10سطر)
حافظان 1 تا 10 جزء : حداقل روزانه یک جزء
حافظان 11 تا 20 جزء : حداقل روزانه دو جزء
حافظان 20 تا 30جزء : حداقل روزانه دو ونیم جزء
میزان مرور در طرح2 ساله (حفظ روزانه یک صفحه )
حافظان 1 تا 10 جزء : حداقل روزانه یک و نیم جزء
حافظان 11 تا 20 جزء : حداقل روزانه دو ونیم جزء
حافظان 20 تا 30جزء : حداقل روزانه سه جزء
میزان مرور در طرح2 ساله (حفظ روزانه دو صفحه )
حافظان 1 تا 10 جزء : حداقل روزانه دو جزء
حافظان 11 تا 20 جزء : حداقل روزانه سه جزء
حافظان 20 تا 30جزء : حداقل روزانه چهار جزء