روش حفظ آیات جدید
مراحل هشت گانه حفظ آیات
مرحله ی یکم: ترجمه و درک معنا
در این مرحله لازم است ٰ ترجمه و مفاهیم آیات مورد مطالعه قرار گیرد. البته مطلوب تر اینست که تفسیر مختصر آیات مطالعه گشته تا حافظ ٰ درک مناسبی از مفاهیم آیات دریافت نموده و با ساختار آیات نیز آشنا گردد. (کتاب ((ذکر مبارک)) در این رابطه در موسسه نورالثقلین مهیا شده است)
مرحله ی دوم: گوش دادن تلاوت الگو
در این مرحله حافظ با تکیه بر حافظه شنیداری و بهره از تلاوت یک قاری برتر ٰ آیات را چند بار ٰ همزمان با نگاه به خط قرآن ٰ استماع می کند . توجه به جاهایی که قاری وقف و پس از آن ابتدا مینماید مهم است و بایستی در قرآن خود علامت گذاری کند.
مرحله ی سوم: خواندن
تعداد دفعات خواندن با صدای متوسط و به شیوه ی ترتیل به اندازه ای است که تصویری اجمالی از همه ی آیاتی که قرار است حفظ کنیم در ذهن شکل بگیرد.
مرحله ی چهارم: تقطیع و تکرار
در این مرحله که مهم ترین مرحله استٰ حافظ با تقطیع و جمله بندی یک آیه بلند به بخش های کوچک تر و قابل حفظ و سپس تکرار هر بخش به صورت مجزا ٰ آن را به خاطر می سپارد. پس از آن بخش دوم آیه را حفظ کرده و آن گاه دو بخش را با تکرار زیاد به هم پیوند می دهد.
ذکر این نکته ضروری است که پایه ریزی حفظ قوی و بدون هرگونه اشکال و فراموشی از همین مرحله آغاز می گردد. از همین رو افرادی که با بی حوصلگی و شتاب زدگی و بدون دقت کافی این مرحله را طی می کنند به ندرت به موفقیت چشم گیر دست می یابند.
مرحله ی پنجم: پیوند محفوظات
الف) برقراری پیوند میان جملات هر آیه
ب) برقراری پیوند میان تمامی آیات
مرحله ی ششم: تحکیم و تکمیل حفظ
بعد از گذشتن چند ساعت از حفظ اولیه ٰ معمولا بخشی از محفوظات انسان دچار آسیب شده و در ذهن کم رنگ می گردد. حافظ در طول روز ٰ چند بار محفوظات جدید خود را تکرار می نماید.
مرحله ی هفتم: نوشتن آیات از حفظ
مرحله ی هشتم: تکرار و مرور محفوظات برای ماندگار نمودن آن
تا این مرحله حفظ اولیه صورت گرفته با تکرار محفوظات جدید حد اقل به مدت 10 روزبه صورت منظم ٰ محفوظات برای شخص به حالتی نسبتا پایدار درآمده و از حافظه کوتاه مدت به حافظه ی میان مدت انتقال یافته است.
برای انتقال محفوظات از حافظه میان مدت به بلند مدت نیز طبق برنامه منظم ٰبایستی حافظ به مرور کل محفوظات در فاصله زمانی 3 تا 10 روز بپردازد.
راه های بهسازی حافظه ٰ هنگام حفظ آیات جدید
یکم: دسته بندی مناسب محفوظات
برای این کار بسیار مناسب است ساختار صفحه ای را که قصد حفظ آن را داریم در نظر بگیریم و عبارات و آیات مورد نظر را با توجه به تناسبی که در محتوا با یکدیگر دارند ٰ به چند بخش تقسیم کنیم و هر بخش را به بخش های کوچکتر ٰ تا کار حفظ آسان تر به انجام برسد.
دوم: تمرکز بر آیات مورد نظر
پیش از شروع حفظ باید حافظ با تمرکز برآیه ٰ به این نکته توجه نماید که چه مقدار از این آیات آشنا و چه مقدار ناآشنا است.
سوم: تقطیع مناسب
چهارم: ارتباط دادن آیات به خاطرات شخصی
به عنوان مثال کسیکه آیات خاصی را در حضور یکی از بزرگان و یا در محفل باشکوه تلاوت نموده استٰ می تواند آیات را بااین خاطره شیرین پیوند زده ٰٰ هنگام تلاوت ٰ آن خاطره را نیز تداعی نماید . در این صورت احتمال فراموشی این آیات کمتر خواهد بود.
پنجم: استفاده از تداعی های تجسمی
در بسیاری از آیات این امکان وجود دارد که اگر شخص ٰ در هنگام حفظ به محتوای آیات توجه کافی داشته باشد ٰ از مضمون آیات تصویر سازی کرده واز آن ها فیلم نامه ای در ذهن بسازد تا راحت تر آیه را حفظ نماید.
ششم: استراحت دادن به ذهن بعد از حفظ
هفتم: تمرینات تکمیلی پس از حفظ آیات
انجام برخی تمرینات در تسلط و ماندگاری آیات نقش بسزایی دارند:
تمرین ابتدای آیات
نوشتن آیات از حفظ
حفظ و تمرین شماره آیات
پاسخ گویی به سوالات کتبی حفظ
تلاوت آیات حفظ شده برای استاد یا یک حافظ دیگر
استماع دوباره ترتیل الگو
مطالعه و بازگو کردن ترجمه
بیان مفاهیم و تفسیر آیات برای دیگران
مراحل حفظ برای خردسالان
1-گوش دادن به تلاوت آیه (ضبط صوت ٰ نرم افزار و یا مربی )
2-تبدیل آیات بلند به جملات کوتاه و قابل حفظ و تکرار جمله به جمله توسط مربی و یا والدین
3-پیوند جملات هر آیه با کمک مربی یا والدین
4-پیوند آیه حفظ شده به آیه های پیشین به کمک مربی و یا والدین
5-تکمیل و تحکیم حفظ توسط کمک مربی و یا والدین
6-تکرار محفوظات جدید تا حداقل 10روز با همراهی کمک مربی و یا والدین
7-تکرار محفوظات گذشته در بازه زمانی 3 تا 10 روز با همراهی کمک مربی و یا والدین